Bor, son yıllarda adını belki de en çok duyduÄŸumuz maden türü. Türkiye’nin dünyadaki bor rezervlerinin yüzde 72’sine sahip olması ve madenin yeni kullanım alanlarının keÅŸfedilmesi büyük bir heyecan ve umut yaratıyor.

Her ülkenin yeraltı zenginliklerini açığa çıkarmaları ve onları en faydalı ÅŸekilde deÄŸerlendirmeleri, kendi refah seviyelerini artırmak için en önemli etkenlerden biri. Türkiye’deki en deÄŸerli yeraltı kaynağı ise bor madeni. Bor, yeni bulunan bir maden olmamasına raÄŸmen yeni kullanım alanlarının keÅŸfedilmesi sebebiyle daha da önemli ve deÄŸerli bir maden haline geldi. Dünyadaki rezervlerin büyük çoÄŸunluÄŸuna sahip Türkiye, bu özkaynağını artık avantaja çevirmesi gerektiÄŸinin farkında.

4 bin yıldır biliniyor

Bor madeninin geçmiÅŸi bir hayli eskilere dayanıyor. Yaklaşık 4 bin yıl önce Tibet’te yer altından çıkarılmış ve kullanılmaya baÅŸlanmış. Ä°lk olarak altını eritmek için kullanılmış. Tibetlilerden sonra Hititliler ve Sümerliler altın ve gümüÅŸ iÅŸçiliÄŸinde de bu madenden yararlanmışlar. Romalılar cam iÅŸlemeleri yapımında, Mısırlılar mumyalama iÅŸlemlerinde, Araplar ilaç yapımında, eski Yunanlılar temizlik iÅŸlerinde bor madenini kullanmışlar. Bor madeni ilk kez element olarak 1808 yılında, Sir Humphry Davy, Joseph Louis Lussac ve Louis Jacques Thenard tarafından saflaÅŸtırılmış. Türkiye’de bor endüstrisi, 1865 yılında “kalsiyum borat pandermit” üretimiyle baÅŸlamış.

Bor madeni hafif olması, sürtünmeyi azaltması, enerji verimliliÄŸi ve ısıya karşı olan dayanıklılığından dolayı hem son derece iÅŸlevsel hem de önemi büyük. Ä°çlerinde farklı oranlarda “bor oksit” olan maddelere “bor minerali” adı veriliyor. Türkiye, bor mineralleri açısından da oldukça zengin. Ülkemizde üleksit, kolemanit ve tinkal bor mineralleri de bulunur.

Türkiye’deki bor üretim bölgeleri

Bu deÄŸerli elementin rezervlerinin yüzde 72’lik bölümü Türkiye’de. Geri kalan yüzde 28’lik bölümün tamamına yakını ABD ve Rusya’da bulunuyor. Türkiye’deki bor havzaları, Kütahya’da Kestelek ve Emet, Balıkesir’de Bigadiç ve EskiÅŸehir’deki Kırka Bölgeleri’nde bulunuyor.

Türkiye’de bor mineralleri, Eti Maden Ä°ÅŸletmeleri tarafından iÅŸletiliyor. Eti Maden, yurt içi bor taleplerinin tamamını karşılayan bir kuruluÅŸ.

Bor, Türkiye için neden önemli?

Dünya üzerindeki 230 çeÅŸit bor madeninin en çok raÄŸbet gören üç türü de Türkiye’de çıkartılıyor.

Åžu anki mevcut bor rezervlerinin dünyaya yaklaşık bin yıl yeteceÄŸi öngörülüyor. Bu rezervlerin çoÄŸunun Türkiye’de olduÄŸunu düÅŸündüÄŸümüzde, uzun yıllar daha Türkiye bor madeni açısından gözde bir ülke olmaya devam edecek. Dünya üzerindeki 230 çeÅŸit bor madeninin, en çok raÄŸbet gören üç türü de Türkiye’de çıkartılıyor.

Bor madeninin kullanım alanları geniÅŸledikçe önemi de kat ve kat artıyor. Dünyadaki petrol rezervlerinin azaldığı bir gerçek. Bor madeninin özellikle uçak yakıtlarında katkı malzemesi olarak kullanılabileceÄŸinin öÄŸrenilmesi ve sonrasında kara ve deniz taşıtlarında da kullanılabileceÄŸinin öngörülmesi bu madeni daha da çekici kılıyor.

Pilin ömrünü üç kat artırıyor

Pil yapımında destek madde olarak kullanılması planlanan bor madeninin, bu katkı aÅŸamasından sonra bir pilin ömrünü üç kat artıracağı belirtiliyor. Bunun elektrikli arabaların pil gücünü de artıracağı bir gerçek.

Başka madenlerin yerine kullanılma olasılığı var

Bor madeninin bir baÅŸka çok önemli özelliÄŸi de baÅŸka madenlerinin yerine kullanılabiliyor olma olasılığı. Bu konuda maden mühendislerinin ve bilim adamlarının yoÄŸun araÅŸtırmaları devam ediyor. Yapılan bu araÅŸtırmalarda, olumlu sonuçlar çıkarsa Türkiye’nin büyük bir ekonomik güç kazanacağı kesin. Ayrıca yakın bir gelecekte bor madeni ile ilgili bir rekabet ve mücadele yaÅŸanması da olası.

Borun kullanım alanları

Bor madeninin kullanım alanları oldukça fazla. Bor hemen hemen yaÅŸamın her alanında kullanıma açık bir madde. 

            Bor hemen hemen yaÅŸamın her alanında kullanılabiliyor.

Bor madeni, boya, tekstil, deterjan sanayii, sabun sanayii, nükleer yakıt teknolojisi, tıp sanayii, kaplama sanayii, emaye sanayii, cam sanayii, kozmetik, ilaç, deri renklendirici, böcek öldürücüler, bitki öldürücüler, elektronik rafinasyon, çimento korozyon önleyiciler, yapıştırıcılar, dezenfekte ediciler, katalistler, naylon, gübre, yangına dirençli olan malzemeler, antiseptikler, elektrik camları, borik asit, fotoÄŸrafçılık ve metalurji gibi çok geniÅŸ bir alan yelpazesinde kullanılabiliyor.

Deterjanlarda da bor kullanılabiliyor

                      Bu bor kaynaklı deterjanlar doÄŸa dostu.

Özellikle güncel kullanımına baÅŸlanan bor kaynaklı temizlik ürünlerinin niteliÄŸi, temizleme gücü, piyasada da bir hayli ilgi gördü. Leke çıkarma iÅŸlemini kolaylaÅŸtırması, enzimleri stabilize etmesi ve suyu yumuÅŸatma gibi özellikleri bor kaynaklı temizlik ürünlerinin daha çok tercih edilmesine sebep oluyor. Bu bor kaynaklı ürünlerin diÄŸer deterjanlara ve temizlik ürünlerine göre çok daha doÄŸa dostu ve insan saÄŸlığına zarar vermeyen ürünler olduÄŸu da bir gerçek.

Günlük hayatımızda bor madenini en çok kullandığımız alan ise cam. Bor, erimiÅŸ haldeki camın ara mamulüne katıldığında, onun akışkanlığını artırarak ürünün yüzey sertliÄŸini ve dayanıklılığını yükseltiyor. Isıya dayanıklı ve herkesin bildiÄŸi borcam da bu yöntemle üretiliyor.

Bor karbür teknolojisi

Günümüzde ihracatı düÅŸük olmasına karşın, yabancı ortaklarla yeni bor üretim tesisleri açılması için çalışmalar son aÅŸamaya geldi. Özellikle temeli geçen yıl Balıkesir’de atılan bor karbür tesisleri, bu yılın sonunda deneme üretimine baÅŸlayacak. Bu tesisle birlikle çıkarılan bor madeninin katma deÄŸeri artırılarak daha deÄŸerli ve iÅŸlevsel hale getirilecek.

Hammaddelerin dışında, iÅŸleyerek toz haline dönüÅŸtürülen bor, 600 dolar civarı bir deÄŸeri olan ürüne dönüÅŸüyor. Ancak bor karbüre dönüÅŸtürülmüÅŸ ürünler, dünyada elmastan sonra en sert ve dayanıklı element haline dönüÅŸtüÄŸünden, deÄŸeri bir anda 40 bin dolara kadar çıkabiliyor. 

kaynak:  https://blog.quicksigorta.com/yasam/turk-ekonomisinin-refah-umudu-borda!-1248